KULAK, BURUN VE BOĞAZ DOKTORU SONER KADIKÖYLÜ
Rinoplasti, burnun mevcut görünüm ve fonksiyonlarını iyileştirmek amacıyla burnun kemik ve kıkırdağını yeniden şekillendirilerek yapılan bir uygulamadır. Rinoplastinin hedefi yüzün diğer özellikleriyle uyum sağlamak üzere burnun estetik olarak düzeltilmesidir.
Septum deviasyonu olarak bilinen burnun orta kısmında burundan nefes almayı engelleyen veya zorlaştıran eğrilikler, burun deliklerinin yan duvarlarında yer alan konka denilen yapılardaki aşırı büyümeler de rinoplasti ameliyatı esnasında düzeltilir.
Burun estetiği ameliyatı genellikle kızlarda 17, erkeklerde 18 yaş ve sonrasında önerilir. Burun kemiklerinin erişkin boyutlarına gelmesini beklemenin yanı sıra, kişinin psikolojik olarak yeterli olgunluğa erişmesi de önemlidir. Diğer taraftan bazı özel durumlarda, kişinin psikolojisini ve sosyal davranışlarını ciddi şekilde etkileyen belirgin burun şekil bozuklukları ve solunum problemleri daha erken yaşlarda da tedavi edilebilmektedir.
Burnunda şekil bozukluğu yakınması ile başvuran hasta ve doktor arasında doğru iletişim kurulmalı, hastanın yakınması ve ameliyattan beklentileri konuşulmalıdır.
Burun derisinin ve burun içini döşeyen mukoza dokusunun yapısı değerlendirilir. Karşıdan görünümde burundaki eğrilikler, asimetriler, burun ucunun genişliği, burun tabanının genişliği, burun kanatlarının ve burun deliklerinin yapısı değerlendirilir.
Yapılan burun içi muayenesinde burundan solunumu engelleyen septum deviasyonu, konka hipertrofisi gibi eşlik eden sorunların olup olmadığı araştırılır. Bu amaçla gerekiyorsa bilgisayarlı tomografi çekilerek burun ve çevresindeki anatomik yapılar daha detaylı incelenir.
Kullanılan tekniğe, yapılacak olan ameliyatın durumuna göre estetik burun ameliyatı ortalama 3 saat sürer. Ameliyatın süresinden daha önemlisi cerrahın planladığı değişiklikleri yapması ve ameliyattan yapabileceğinin en iyisini yaptığı duygusu ile çıkması önemlidir. Bazen ameliyat esnasında bazı işlemler tekrar tekrar denenerek en iyi sonucu yakalamak önemlidir.
Ameliyatta burnun kemik ve kıkırdak çatısı değiştirilerek burna yeni şekil verilir. Yeni şeklin verilmesi ve dokuların bu şekli muhafaza ederek iyileşmesi için burun dışına bantlar ve alçı veya konur. Bu bantlar ve alçı aynı zamanda burnun aşırı şişmesi ve kanamasını da engeller.
Burun içerisine, yapılan ameliyatın türüne, doktorun tercihine ve hastanın kanama durumuna göre, bazen hiç tampon konmaz. Özellikle septoplastide yapılmışsa hem septumu orta hatta tutmak ve içerisine kan toplanmasını engellemek için hem de burnun diğer kısımlarından olan kanamayı kontrol etmek için burun içerisine tampon konur. Burundan nefes alımına olanak veren silikon tamponlar sıklıkla bu amaç için tercih edilmektedir.
Burun üzerine uygulanan bantlar ve alçı genellikle 7 gün sonra alınır.
Estetik burun ameliyatının diğer estetik ameliyatlardan en önemli farkı sonucun hemen ortaya çıkmamasıdır. Ameliyat sonrası burundan rahat nefes alamamanın yanı sıra yüzde oluşan şişlikler nedeniyle nispeten sıkıntılı bir süreç yaşanır. Burundaki bantlar ve atel çıkarıldığında burun son görünümünden çok uzaktır. Burundaki bariz sorunların düzeltildiği ilk bakışta görülebilir ancak burun genel olarak hala şiştir. Aynaya ilk bakıldığında karşılaşılan görüntünün burnun son hali olmadığı unutulmamalıdır.
Burun içi yaklaşık 6 haftada normale dönerken, burun görünümünde detayların ortaya çıkması ve burnun son halini alması 6-12 aylık bir süre almaktadır. Özellikle ilk 3 ay içerisinde burun derisindeki şişlik yavaş yavaş azalır, burun ucundaki sertlik yumuşamaya ve burun ucu incelmeye başlar.
Ameliyat sonrası ilk haftalarda özellikle eski haline alışmış olan yakın çevreden farklı tepkiler ve eleştiriler olabilir; hasta psikolojik olarak bunlara hazır olmalı ve sonucu sabırla beklemelidir.
Estetik burun ameliyatı sonrasında göz çevresinde oluşan şişlik 3-4 günde azalarak kaybolur. Burunda da ciltaltı dokularda oluşan ödem sonucunda şişlik oluşur. işte bu ödemden kaynaklanan burun şişliği daha yavaş dağılır. 6. aya kadar giderek azalır ve 6. ay- 12. ay arasında tamamen kaybolur. Ödem önce burun sırtında ve ortasında en son uç kısım ve burnun alınla birleştiği noktada azalır.
Ameliyattan uyanıldığında sakin olunmalı, ağızdan nefes alınmalıdır. Dudak kurumasına karşı dudak nemlendiricisi kullanılmalıdır.
Baş mümkün olduğunca orta hatta tutulmalı, sağa-sola çevrilmemelidir.
Baş yüksekte yatılmalı ve ödem ve kanamayı azaltmak için soğuk uygulama yapılmalıdır. Ameliyat sonrası 2 gün boyunca her saat 15 dakika göz üzeri buz tatbiki yüzünüzde oluşacak morluk ve şişlikleri azaltacaktır. Buz uygulaması homojen dağılım ve hafif olmasından ötürü dondurulmuş bezelyenin eldiven veya buzdolabı poşeti içine konması ile yapılabilmektedir.
Burundan ve ağızdan bir miktar kan sızması normaldir; ilk 24 saat boyunca bu sızıntı gittikçe azalacak ve rengi kırmızıdan açık pembeye dönecektir. Sızıntı bir kaç gün daha devam edebilir.
Kanamayı artırmamak için, sakin bir ortamda ve baş yüksekte yatarak istirahat edilmeli, çok konuşulmamalıdır. Tuvalette ıkınmamaya özen gösterilmelidir.
Ameliyat sonrası 4-6 saat sonra ağızdan sıvı gıda alımına başlanır ve ayağa kalkılmasına izin verilir. Uzun süre çiğnemeyi gerektirecek yiyeceklerden kaçınınız. 4 gün katı, kuru ve sıcak yiyeceklereden kaçının. bir hafta tuzsuz yada çok az tuzlu yiyecekler tüketiniz. Sulu, yumuşak, fazla çiğneme hareketi gerektirmeyen sıcak olmayan ılık veya soğuk gıdaları tercih ediniz.
Dişlerinizi yumuşak bir diş fırçası ile kibarca fırçalayabilirsiniz. Üst dudağınıza çok fazla dokunmamaya gayret ederek burnunuzu hareketsiz tutmaya çalışınız.
Göz çevresinde bir miktar şişlik ve morarma olacaktır. Bu şişlik ilk 2 gün maksimum düzeye çıkacak ve sonra hızlı bir şekilde inmeye başlayacaktır.
Burun içerisinde tamponlar alındıktan sonra nezle gibi bir tıkanıklık olacaktır; açılması bir hafta içerisinde yavaş yavaş olacaktır. Koku alma duyusu da yavaş yavaş dönecektir. Burun içerisi son halini yaklaşık 6 hafta sonra alacaktır.
İlk bir hafta aktif çalışmaması, ağır yük taşımaması, araba kullanmaması önerilir. Evde istirahat ve kısa yürüyüşler tavsiye edilir.
Bir hafta sonra burundaki bazı dikişler, tamponlar, burun sırtındaki bantlar ve alçı alınır. Alçı ve bantları kuru tutmaya çalışınız.
Ilık suyla duş alabilirsiniz. Yüzünüze su değdirmeyin, bez ile silebilirsiniz. saçınızı kuaförde yada kendiniz alçıyı ıslatmadan yıkayabilirsiniz.
En az 1 hafta aşırı yüz hareketlerinden (ıkınma, gülme, ağlama, bağırma, esneme vb.) kaçınınız.
1 hafta boyunca önden düğmeli kıyafetler giyiniz. Boyundan geçen dar kıyafetler giymeyiniz.
Hasta ameliyat sonrası ikinci hafta okul, iş ve sosyal yaşamına başlayabilir.
Bantlar alındığında özellikle burun ucu olmak üzere burun hala şiştir ve bir miktar hissizdir.
6 hafta süre ile gözlük kullanılmaz, burna darbe gelmesi muhtemel sporlardan ve ağır egzersizlerden kaçınılır. Lens kullanımında bir sakınca yoktur. 1 ay boyunca yüzmeyiniz.
Burun derisinde renk değişiklikleri ve leke oluşumundan kaçınmak için ilk bir ay buruna doğrudan güneş gelmemesine özen gösterilmelidir, yaz aylarında güneş koruyucu kullanılmalıdır. Güneş ışığı burnunuz ve yüzünüzde ödeme ve bunun sonucunda şişliklerin artmasına ve daha geç iyileşmesine sebep olur.
Ameliyat sonrası erken dönemde kanama, enfeksiyon, burun derisinde dolaşım bozukluğu ve kısmi doku ölümü, dikiş malzemelerine, kullanılan bantlara ve pomatlara karşı allerjik reaksiyon görülebilir.
Geç dönemde nadir görülen sorunlardan bazıları burun derisinde uzun süren şişlik ve sertlik, burunda uzun süren uyuşukluk veya ağrıdır. Burun derisinin altında dokunulduğunda hissedilen düzensizlikler olabilir, burun delikleri tam simetrik olmayabilir. Burun görünümü hastanın beklediği gibi olmayabilir.
Daha önce rinoplasti ameliyatı yapılmış ancak görünümü veya fonksiyonu daha mükemmel hale getirmek için ikinci kez buruna ameliyat yapılması işlemidir.Burun düzeltme, revizyon ameliyatı bir önceki ameliyattan en az 6 ay hatta 1 yıl sonra yapılmalıdır. En deneyimli cerrahların yaptığı ameliyatların dahi ortalama %5-10’unda küçük de olsa bir cerrahi müdahale gerekebilmektedir
Revizyon ameliyatı gerektiren olgular ;Burun sırtının aşırı düşürülmesi, septum kıkırdağının fazla çıkartılmasına bağlı burun desteğinin azalması ve burnun çökmesi, burun ucunun yeterince yüksek olmaması, burun kemiklerinin eğri ve ayrık olması, burun-alın ve burun-dudak açılarının normalden fazla veya az olması, burnun normalden kısa ve aşırı kalkık olması bunlardan bazılarıdır. Bu tür deformitelerde genel anestezi altında burun yeniden açılır, eksik kıkırdak dokular yerine konulur (burun içi, kulak kepçesi veya kaburgadan kıkırdak alarak) ve burun yeniden şekillendirilir.
Burun sırtındaki küçük düzensizlikler, burun ucu veya burun kanatlarındaki asimetriler buna örnektir. Özellikle yara iyileşmesi döneminde burnun her tarafı aynı şekilde iyileşmeyebilir ve buna bağlı ufak tefek şişlik, çekilmeler veya düzensizlikler gelişebilir. Bazen burun ucunda normalden fazla bir sertlik ve şişlik olur; lokal kortizon enjeksiyonları yapılabilir.